مرتضی مزگی نژاد؛ فاطمه باقری نژاد
دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 183-225
چکیده
ارسطو با معرفی سه شکل از قیاس اقترانی آغازگر مباحث پردامنهای در این حوزه شده است. شکل چهارم بعدها به اشکال قیاس اقترانی اضافه شد. در سه قسم اول قیاس اقترانی اختلافنظری دیده نمیشود بحث بر سر شکل چهارم قیاس و شرایط انتاج آن میباشد. در شکل چهارم قیاس سه اختلاف عمده دیده میشود: 1- جایگاه شکل چهار 2- شرایط انتاج 3- ضروب منتج. گروهی از ...
بیشتر
ارسطو با معرفی سه شکل از قیاس اقترانی آغازگر مباحث پردامنهای در این حوزه شده است. شکل چهارم بعدها به اشکال قیاس اقترانی اضافه شد. در سه قسم اول قیاس اقترانی اختلافنظری دیده نمیشود بحث بر سر شکل چهارم قیاس و شرایط انتاج آن میباشد. در شکل چهارم قیاس سه اختلاف عمده دیده میشود: 1- جایگاه شکل چهار 2- شرایط انتاج 3- ضروب منتج. گروهی از متقدمان که منطقدانان قبل اثیر الدین ابهری را در بر میگیرد ( ابن صلاح همدانی تا افضل الدین خونجی) با شرایطی، پنج ضرب منتج را برای شکل چهار قائلاند و گروهی از متأخران که در برگیرنده برخی از منطقدانان بعد اثیر الدین ابهری میباشند با شرایط دیگری قائل به هشت ضرب منتج برای آن هستند. قابل ذکر است که اثیرالدین ابهری با شرایطی سه ضرب دیگر به ضروب منتج شکل چهار افزود و به مرور برخی منطقدانان(تفتازانی،حاج ملاهادی سبزواری و ..) بدون توجه به شرایط سه ضرب ارائه شده از سوی ابهری ، بهطورکلی قائل به هشت ضرب منتج شدند.در این مجال به بررسی پیشینه شکل چهارم قیاس اقترانی و شرایط انتاج آن میپردازیم. ضمن اثبات درستی نظر متقدمان؛ به ریشهیابی نظر برخی از متأخرین پرداختهشده که مشخص میشود بدفهمی از عبارات اثیر الدین ابهری صورت گرفته و نظر وی در خصوص موجهات(مختلطات) به قیاسهای غیرموجه(مطلقات) تسری دادهشده است. در این پژوهش علاوه بر بیان روشن این خلط به چرایی این اشتباه نیز پرداخته شده است.